Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010

Το νησί της προπαγάνδας; (από το http://stravon.wordpress.com/)

πηγή: http://stravon.wordpress.com/

Και ξαφνικά, μέσα στη χειρότερη οικονομική κρίση της Ελλάδας, σε μια εποχή που τα κανάλια κάνουν την μία περικοπή πίσω από την άλλη, που έχουν γεμίσει το τηλεοπτικό τους πρόγραμμα με επαναλήψεις και φθηνές παραγωγές, σε μια περίοδο που ακόμη και στις εκλογές δεν έκαναν ψηφοφορίες εξόδου (exit polls) για οικονομικούς λόγους, το MEGA αποφασίζει να γυρίσει την ακριβότερη σειρά στην ιστορία της Ελληνικής τηλεόρασης. Μια σειρά με προϋπολογισμό 4 εκ ευρῶ. Λίγο καιρό βέβαια πριν είχαν εξαπολύσει ομοβροντία μομφών όλα τα κανάλια προς την ΕΡΤ για τις προκλητικά ακριβές της παραγωγές. Έτσι αφού αποστείρωσαν της ΕΡΤ από τους «δεξιούς» του Καραμανλή ήρθε η ώρα της μεγάλης προπαγάνδας.
Τι έχουμε δει μέχρι τώρα (4 επεισόδια) στο «Νησί»;
Η ταινία μας ταξιδεύει στην εποχή του 1939 και μέσα από μια καταθλιπτική ατμόσφαιρά εξιστορεί τις περιπέτειες και τις ταλαιπωρίες των λεπρών και των οικογενειών των στο νησί της Σπιναλόγκας. Πληροφορίες για την υπόθεση υπάρχουν σε πολλούς ιστοτόπους όπως εδώ. Ας δούμε όμως μερικά ύποπτα σημεία της σειράς.
1. Ενώ παρακολουθούμε μια κοινωνικότατη και συμπαθεστάτη δασκάλα έξω από τη Σπιναλόγκα όταν μεταφερόμαστε μέσα στο νησί, το ρόλο της δασκάλας αναλαμβάνει μια στρίγκλα, κακιά και ακροδεξιά, άγρια γυναίκα. Είναι άραγε τυχαίο ότι είναι δεξιά; Και που το καταλαβαίνουμε; Από αυτήν εδώ τη σκηνή στο τρίτο επεισόδιο.


Η κακιά ΕΟΝ
Τώρα πως έτυχε να βρίσκεται η κακιά δασκάλα μέσα στο αποκλεισμένο νησί ενώ η καλή δασκάλα στην ίδια «δεξιά» εποχή δίδασκε εκτός Σπιναλόγκας και χωρίς το έμβλημα της ΕΟΝ είναι ένα θέμα. Το έμβλημα μάλιστα είναι το κεντρικό θέμα του πλάνου και αν παρατηρήσουμε το φωτισμό και τις σκιές της σκηνής συμπεραίνουμε ότι είναι το αντικείμενο που φωτίζεται περισσότερο.
2. Η ιστορία διαδραματίζεται στο νησί της Σπιναλόγκας το 1939. Το νησί όμως ήταν λεπροκομείο από το 1903 ως το 1957  (54 χρόνια) ενώ η ΕΟΝ, που  ιδρύθηκε από τον Ιωάννη Μεταξά το 1936 διαλύθηκε το 1941 (5 χρόνια). Μέλη της ΕΟΝ υπήρξαν μεταξύ άλλων  ο Μανώλης Γλέζος** και ο Μίκης Θεοδωράκης**.
Γιατί λοιπόν η τηλεοπτική σειρά αναφέρεται στα χρόνια του Μεταξά που είναι πολύ λίγα σε σχέση με την συνολική διάρκεια λειτουργίας της Σπιναλόγκας ως λεπροκομείου; Μια καλή εξήγηση είναι ότι τότε δραστηριοποιήθηκε ο Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης ο οποίος όμως έφτασε στο νησί το 1936. Κεντρικό όμως πρόσωπο στην ταινία δεν είναι ο Ρεμουνδάκης αλλά μια δασκάλα.
3. Στο 4ο επεισόδιο πηγαίνουν στο νησί κάποιοι λεπροί από την Αθήνα ενώ στο 3ο καταφθάνουν μερικοί βαρυποινίτες. Φυσικά οι καλοί «ξένοι» μπαίνουν υπό την προστασία του καλού προέδρου του νησιού ενώ οι βαρυποινίτες οργανώνονται εναντίων των πρώτων με βασικό στέλεχος την κακιά, στρίγκλα, δεξιά, ΕΟΝίτισσα δασκάλα και με σκοπό να μην τους πάρουν οι ξένοι το νερό. Οι πρώτοι είναι οι καλοί ενώ οι δεξιοί είναι οι κακοί, συντηρητικοί και ξενοφοβικοί. (Σχετικό μήπως με την σημερινή επικαιρότητα;)
4. Τα γεγονότα συμβαίνουν στην Κρήτη, σε μια περιοχή γεμάτη φως αλλά δεν υπάρχει ούτε μια σκηνή γυρισμένη σε άπλετο φως. Η σειρά είναι γυρισμένη σε μουντό φωτισμό ώστε να ενεργοποιείται η θλίψη του θεατή, να καταλαμβάνεται δηλαδή από μια καταθλιπτική διάθεση η οποία αφήνει εύκολα να διεισδύσουν τα προπαγανδιστικά στοιχεία της σειράς. Το θλιμμένο δηλαδή σκηνικό απενεργοποιεί την άμυνα του θυμικού ώστε να μπορούν να εισβάλουν στο υποσυνείδητο να επιθυμητά μηνύματα της προπαγάνδας. Ανοίγουμε δηλαδή το συναίσθημα και βάζουμε στοιχεία στο πίσω μέρος του μυαλού.
Βέβαια αυτή ή μουντή σκηνοθεσία είναι χαρακτηριστική των ταινιών που γυρίζονται στα χρόνια του «σοσιαλισμού»  (πχ πέτρινα χρόνια κλπ). Θαρρείς και οι αριστεροί σκηνοθέτες έχουν πάρει διαζύγιο από τη ζωντάνια του φωτός και των χρωμάτων.
Ας περιμένουμε να δούμε τη συνέχεια αλλά μέχρι στιγμής η σειρά έχει πάρει την πρώτη της κίτρινη κάρτα ενώ αν συνυπολογίσουμε και τη συγκυρία (timing) της κολοσσιαίας επένδυσης ίσως να της δώσουμε και τη δεύτερη.
Η προπαγάνδα είναι ύπουλο πράγμα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε ποιος είναι ο στόχος της. Μπορεί να είναι αμυντική* (συστράτευση δηλαδή των ομοστάβλων του προπαγανδιστή), επιθετική*  (προσηλυτισμός) ή ακόμη και προπαγάνδα αντιπερισπασμού* (βραχυκυκλώνουμε κάποιον και μέχρι να καταλάβει τι έγινε έχουμε προωθήσει τα σχέδια μας).  Επομένως στόχος της μπορεί να είναι και αυτός που τελικά θα εντοπίσει τα προπαγανδιστικά στοιχεία. Μπορεί δηλαδή άθελα μου αυτήν την στιγμή να προωθώ την προπαγάνδα, αυτό είναι κάτι που δε γνωρίζω. Αυτό όμως που είναι σίγουρο είναι ότι δεν προσφέρεται η εποχή για μια επένδυση 4 εκ. ευρῶ από το φιλοπασοκικό κανάλι.

*Η ανάλυση και οι όροι είναι επινόησης του αρθρογράφου και δεν βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. Εξάλλου δεν είναι επιστήμων της προπαγάνδας γιαυτό και προβληματίζεται.
**Οι σύνδεσμοι είναι τυχαίοι. Ο αναγνώστης πρέπει να κάνει δική του έρευνα για να διασταυρώσει τα στοιχεία, κάτι που ούτως ή άλλως προτείνουμε σε όλες τις περιπτώσεις.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More

 
Powered by Blogger